Acapela System 280SC trị lem lép hạt lúa – phối Beam 75WP lúc nào cho “đáng đồng tiền”?

Tóm tắt nhanh

• Acapela System 280SC là hỗn hợp picoxystrobin 200 g/L + cyproconazole 80 g/L (nhóm QoI – FRAC 11 và DMI – FRAC 3). Mục tiêu chính: bệnh bộ bông/lem lép (dirty panicle) và nhiều nấm trên bông – hạt.
• Beam 75WP chứa tricyclazole 75% (nhóm ức chế tổng hợp melanin – FRAC I1). Dùng đúng “cửa sổ” đạo ôn cổ bông: cuối làm đòng → 10% trổ, nhắc 50–75% trổ.
• Cặp QoI + DMI (như Acapela) đã được chứng minh giảm mạnh dirty panicle và đạo ôn, tăng năng suất trong thí nghiệm đồng ruộng khu vực Đông Nam Á.

1) Lem lép hạt không phải “một bệnh”

“Lem lép/dirty panicle” là hội chứng do nhiều tác nhân: nấm hại hạt – vỏ trấu (Curvularia/Bipolaris, Fusarium, Alternaria…), Sarocladium liên quan đến thối bẹ – bẩn bông, thậm chí vi khuẩn panicle blight. Vì thế thuốc phổ rộng + độ phủ trên bông tốt là chìa khoá.

Thông tin thú vị: Một nghiên cứu ở Thái Lan xác nhận Sarocladium cũng góp phần vào “dirty panicle”, chứ không chỉ là tác nhân thối bẹ như ta thường nghĩ.

2) Vì sao Acapela 280SC hợp “bộ bệnh bông”?

Thành phần & cơ chế

• Picoxystrobin (FRAC 11 – phòng là chính): ngăn hô hấp ty thể của nấm; điểm mạnh là 4 kiểu di chuyển giúp phủ đều toàn cây – cả những chỗ giọt phun khó chạm. Gồm: xuyên lá (translaminar), vận chuyển mạch gỗ (xylem), khuếch tán qua sáp, “hoạt tính dạng khí” (Local Gas Activity).
• Cyproconazole (FRAC 3 – trị sau nhiễm): ức chế tổng hợp ergosterol, “sửa sai” khi đã lỡ nhiễm nhẹ trên mô bông – vỏ trấu. (Thuộc nhóm DMI đã quá quen trong lúa).

Thông tin thú vị: “Màng khí vi mô” của công nghệ Acapela cho phép hoạt chất lan men theo bề mặt lá/bông – hữu ích với râu lúa, kẽ bông, vỏ trấu, nơi bào tử rất hay “núp”.

3) Bằng chứng hiệu lực (góc khoa học – dễ hiểu)

• Thái Lan (Scientific Reports, 2020): các công thức triazole + strobilurin (tương tự cấu trúc 3+11 của Acapela) giảm rõ dirty panicle và đạo ôn; tăng năng suất ~29% khi phun quanh đòng–trổ.

Thông tin thú vị: Dirty panicle có thể do nấm đồng ruộng và nấm kho cùng tham gia; quản lý đồng – phơi – sấy – kho đều quan trọng để hạt sáng lâu.

4) Khi nào cần phối Beam 75WP?

Beam là “chuyên gia” đạo ôn cổ bông

• Tricyclazole ức chế tổng hợp melanin ở appressorium (giác bám) của nấm đạo ôn → nấm không đủ áp lực chọc xuyên mô cổ bông. Vì thế phải phun sớm, mang tính phòng.
• Khung FRAC hiện hành: Tricyclazole thuộc nhóm I (MBI), đích I1 (reductase); khuyến cáo không quá 50% số lần phun/vụ nếu dùng đơn chất, và không quá 2/3 tổng số lần nếu phối/pha hỗn hợp.

“Cửa sổ vàng” phun đạo ôn cổ bông

• Lần 1: Cuối làm đòng → 10% trổ.
• Lần 2: 50–75% trổ (nếu giống mẫn cảm, ruộng từng bị đạo ôn, đạm cao, thời tiết ẩm).

Thông tin thú vị: Nghiên cứu cổ điển lẫn khuyến cáo extension đều cho thấy trễ vài ngày sau trổ là mất phần lớn hiệu quả trên cổ bông; nếu chỉ được 1 lần phun, hãy ưu tiên ngay trước trổ.

5) Lịch khuyến nghị gọn – dễ áp dụng (tuỳ ruộng, luôn theo nhãn)

• Booting (làm đòng sớm–giữa): Acapela 280SC để bảo vệ bộ bông/lem lép (có thể kèm lợi ích sinh lý giữ xanh). Nếu ruộng có nguy cơ đạo ôn, phối thêm Beam 75WP ngay mũi này.
• 50–75% trổ: Beam 75WP nhắc lại cho cổ bông; có thể luân phiên hoặc nhắc Acapela (tuỳ áp lực bệnh/ẩm độ), nhưng giữ nguyên tắc FRAC về số lần và luân phiên nhóm tác động.

6) Điểm mạnh & điểm cần lưu ý

Điểm mạnh của Acapela 280SC

• Phủ bông tốt nhờ 4 kiểu di chuyển (đặc biệt “hoạt tính dạng khí” và khuếch tán qua sáp).
• Phòng + trị (QoI + DMI) → bao cả giai đoạn trước – ngay sau nhiễm trên bông/hạt.

Lưu ý khi phối Beam 75WP

• Beam không “giết nấm” theo kiểu quen thuộc; nó làm nấm mất “áo giáp melanin”, nên phải đi trước (phòng).
• Quản lý kháng: với tricyclazole không vượt 50% số lần phun nếu dùng đơn, ≤ 2/3 nếu phối; luân phiên với nhóm khác (3, 11…) trong cả vụ.

7) Liều – dạng – thông tin sản phẩm (tóm tắt)

• Acapela System 280SC (Corteva): Picoxystrobin 200 g/L + Cyproconazole 80 g/L (dạng huyền phù đậm đặc).
• Beam 75WP (Corteva): Tricyclazole 75% (dạng bột thấm nước). Theo khuyến cáo tại VN, dùng cho đạo ôn lá & cổ bông.

8) Hỏi – đáp nhanh (FAQ)

Q: Acapela có thay thế hoàn toàn Beam không?
A: Không. Acapela rất hợp “bộ bệnh bông/lem lép”. Đạo ôn cổ bông vẫn đặc hiệu nhất với tricyclazole khi đúng cửa sổ. Tốt nhất là phối – luân phiên theo nguy cơ.

Q: Có bằng chứng Acapela kiểu 3+11 giúp năng suất?
A: Có, bằng chứng khu vực cho thấy phối triazole + strobilurin giảm dirty panicle/đạo ôn và tăng năng suất nếu phun quanh đòng–trổ.

Q: Vì sao nhiều ruộng phun muộn vẫn bị “thối cổ gié”?
A: Vì đã lỡ “cửa sổ”. Tricyclazole phải có mặt trước khi nấm tạo appressorium ở cổ bông – phun muộn khó cứu.